Góry

Góry Świętokrzyskie – wciąż do odkrycia

Gdy mowa jest o Górach Świętokrzyskich na myśl przychodzą głównie najwyższe i najbardziej znane ich partie. Tymczasem zachodnia część Gór Świętokrzyskich pozostaje wciąż nie odkryta i mało popularna wśród turystów, mimo iż stanowi ona jedno z najpiękniejszych miejsc w Polsce. Gmina Piekoszów podejmuje działania zmierzające do ożywienia ruchu turystycznego w tym rejonie. Wśród zakątków, które warto rozsławiać, są:

kamieniołom Stokówka (Gałęzice) –­ jedno z nielicznych miejsc w regionie, gdzie trenować można alpinizm. Wyznaczonych jest tu ponad 40 dróg wspinaczkowych. Kompletną asekurację posiada 12 dróg wraz ze stanowiskami zjazdowymi.
Wysokość ścian (do stanowisk) waha się od 12 m - 15 m. Długości dróg wynoszą 8-15m a ich trudności mieszczą się w granicach od III do VI.3+.
W wapiennych skałach podziwiać można żyły kalcytu. U podnóża skał usytuowane jest idealne miejsce na ognisko.

zapraszamy do obejrzenia zdjęć w galerii

Rezerwat „Moczydło” – góra (317m n.p.m.) położona w Jaworzni. Biegną pod nią chodniki staropolskiej kopalni srebronośnego kruszcu ołowiu zwanego galeną. Poprzecinana jest licznymi wyrobiskami. Można tu znaleźć stare sztolnie, odsłonięcia skał, i z interesującymi zjawiskami mineralizacji. Jest rezerwatem przyrody nieożywionej o pow. 16,21 ha. Utworzony on został celem zachowania dla potrzeb naukowych i dydaktycznych wychodni i odsłonięć skał, w obrębie których zachowały się liczne i wyjątkowo dobrze zachowane pozostałości historycznego górnictwa kruszcowego. (317m n.p.m.)

Rezerwat “Góra Miedzianka” (Zajączków) – najwyższego wzniesienia Pasma Chęcińskiego. Wieńczą go trzy skalne szczyty, położone w odległości kilkudziesięciu metrów jeden od drugiego (zachodni 365 m, środkowy 353 m i wschodni 349 m n.p.m.). W swoim wnętrzu kryje chodniki starych kopalni miedzi oraz naturalne jaskinie. Suma długości wszystkich korytarzy wynosi około 5 km. Jaskinie znajdujące się w rezerwacie Miedzianka:
Jaskinia Nowa na Miedziance (północno-zachodnie zbocze góry)

Schronisko Zachodnie na Miedziance (ścianka skalna na zachodnim zboczu)

Schronisko Zakryte (zachodnie zbocze)

Jaskinia Południowa na Miedziance (południowe zbocze góry)

Schronisko Dwutorowe na Miedziance (pod zachodnim szczytem góry)

Jaskinia Hematytowa (dolna część południowego zbocza)

Schronisko z Mostem Skalnym (południowo - wschodnie zbocze góry)

Jaskinia Psia (stary łomik na wschodnim zboczu)

Jaskinia w Sztolni Teresa na Miedziance (stary łomik na wschodnim zboczu)

„Góra Miedzianka" - rezerwat przyrody nieożywionej o ochronie częścio­wej, powierzchni 25,00 ha, ustanowiony zarządzeniem Nr 211 z dnia 5 lipca 1958 roku Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego (MP Nr 54, poz. 316). Utworzony został dla zachowania względów naukowych i dydaktycznych obszaru o wyjątkowych walorach krajobrazowych obejmujących najwyższe wzniesienia Pasma Chęcińskiego, na których znajduje się jedyne w Polsce sta­nowisko rzadko spotykanych minerałów, zwierząt i roślin oraz w celu zacho­wania istniejących w tym obszarze śladów dawnych prac górniczych.

Rezerwat „Góra Miedzianka" obejmuje wydłużony masyw Góry Miedzian­ka, będącej najwyższym wzniesieniem Pasma Chęcińskiego. Południowa ściana wzniesienia jest bardzo stroma, zaś zbocze pół­nocne jest pochylone łagodnie.

Geologicznie Góra Miedzianka jest członem silnie zniszczonego południo­wego skrzydła znamiennej dla Krainy antykliny Chęcińskiej. Jądro fałdy jest kambryjskie, zbudowane z mało odpornych łupków. Bezpośrednio z kambrem styka się tu wapienna środkowodewońska partia pokładów rudnych. W stro­pie jej są wapienie górnodewońskie. Wypiętrzenie fałdu Chęcińskiego w ob­rębie Miedzianki cechuje bardzo ciekawy przebieg obalenia ku południowi pokładów jego południowego skrzydła. Widać to w profilach szczytów Mie­dzianki. W stropie wapienia dewońskiego (płd. skrzydła fałdy) leżą skały tria­su. Znamienne dla Miedzianki są też poprzeczne uskoki i jeden podłużny. Szczeliny uskokowe są wypełnione bądź przez krystaliczny kalcyt bądź przez iły residualne lub zwietrzelinę triasową. Te żyły kalcytowe lub ilaste są ośrod­kiem zawierającym miedź w różnej postaci.

Złoże takie związane jest z działaniem roztworów hydrotermalnych przy­noszących z głębi ziemi podgrzane i zmineralizowane roztwory, z nich to w spękaniach tektonicznych wapieni dewońskich kry­stalizowały w formie cienkich żył lub impregnacji siarczki i siarkosole mie­dzi, arsenu, cynku, ołowiu, niklu i kobaltu, a także baru, antymonu i srebra. Pod wpływem intensywnych procesów krasowych wietrzenia (głównie w trze­ciorzędzie) te ubogie pierwotnie rudy ulegały utlenieniu i wtórnemu wzbo­gaceniu, dając w efekcie unikatowy w świecie typ złoża krasowego miedzi. Produktami końcowymi tych przemian chemicznych jest nagromadzenie wielu minerałów często nigdzie indziej nie spotykanych. Obok najczęściej spoty­kanych malachitu Cu₂(CO₃)(OH)₂ i azurytu Cu₃(CO₃)₂(OH)₂, czy zawierają­cego nawet 50% miedzi chalkozynu.

Z Miedzianki rozciąga się piękna i rozległa panorama. W pogodne dni możemy ujrzeć odległe o 40 km Łysogóry. Od północy horyzont tworzy Pasmo Oblęgorskie u którego stóp ściele się padół strawczyński z widocznymi kościołami w Chełmcach i Piekoszowie, od zachodu widać Zajączków i pasmo Przedborsko-Małogoskie, od południa, pod nami wieś Miedzianka, wyżej na horyzoncie łagodne szczyty Grząbów Bolmińskich, a od południowego wschodu - Dolina Chęcińska zwieńczona sylwetą gotyckiego zamku w Chęcinach. Tuż na lewo, widać pozostałości po dawnych górach, które w wyniku eksploatacji wapienia przestały istnieć (Ołowianka, Kozi Grzbiet, Gajasowa i Sowy). Współcześnie kamieniołom czynny jest na widocznej nieco bardziej na wschód Ostrówce.

Miedzianka została uwieczniona również w literaturze. Dawna kopalnia posłużyła urodzonemu w 1925 roku w Kielcach pisarzowi Edmunowi Niziurskiemu za tło do powieści dla młodzieży pt. "Księga Urwisów". Na jej podstawie w 1954 roku został zrealizowany film pt. "Tajemnica dzikiego szybu". Zdjęcia kręcono w miejscu dawnych prac wydobywczych na Miedziance oraz na terenie Szkoły Podstawowej w Zajączkowie.

Góra Miedzianka jest również jedną z głównych atrakcji na żółtym szlaku im. Juliusza Brauna, który biegnie z Wiernej Rzeki do Chęcin między innymi właśnie grzbietem naszego wzniesienia.